دکتر سعید رضایی شریف آبادی، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، در گفتگو با خبرنگار لیزنا در خصوص تغییر نام رشته کتابداری گفت: بنده نیز از تغییر نام استقبال می کنم و امیدوارم روزی شاهد تغییر نام مورد قبول جامعه باشیم. نکته مهمی که وجود دارد این است که چه عنوانی انتخاب كنيم كه هم خودمان قبولش داشته باشيم و بدانیم چه نوع فعالیتهایی را دربر می گیرد و هم جامعه متوجه شود که فارغ التحصيلان اين رشته قرار است چه كاري انجام دهند.

دانشیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه الزهرا بیان کرد: یکی از مهمترین مسائلی که مطرح می شود این است که چون نام رشته ما کتابداری است بنابراین بیکار هستیم، یعنی ارتباط نام رشته و پیدا کردن کار .

وی اظهار كرد: شخصا ارتباطي بين اين دو مساله نمي بينم. در حال حاضر نسبت به گذشته نرخ بيكاري در ايران و جهان افزايش يافته و بحران بیکاری در ساير كشورها هم وجود دارد. مگر در ايران در ساير رشته ها مشكل بيكاري وجود ندارد. مطمئن هستم كه بسياري از دانش آموختگان رشته­هايي مانند  فلسفه، مهندسی معدن، مهندسی شیمی و بسياري از رشته هاي پر طمطراق ديگر هم با مشكل بيكاري مواجه هستند. بنابراين در عصر كنوني اين امری عادی است. البته امیدوارم تک تک دانش­آموختگان رشته ما روزی فرصت شغلی مناسبي بدست آورند و با نام کتابدار یا هر عنوان دیگری در محیط کاری مورد دلخواه خود مشغول به کار شوند و با تلاش و دلسوزي كتابداري را براي جامعه تفسير كنند. يادمان نرود كه فضاي كاري دانش آموختگان كتابداري تنها به چارديواري كتابخانه ها محدود نمي­شود.

دکتر رضایی در ادامه گفت: مگر در بين مشاوران اطلاعاتي، پ‍‍ژوهشياران و هر جا كه سر و كار با اطلاعات دارند كتابداران مشغول به كار نيستند؟ فقط بايد يك اصل را هميشه در نظر داشت، اگر کار و تحصیل  همراه با عشق و علاقه و دلسوزي باشد، شخص مي تواند در رشته خود سربلند و افتخارآفرين شود اگر هم قرار باشد هميشه آيه ياس بخواند و ناراضي، چنين فردي فرق نمي كند كه كتابدار باشد يا حسابدار، پزشك باشد يا مهندس. شخص بايد خودش را قبول داشته باشد، اعتماد به نفس داشته باشد و توكلش بر لطف خدا باشد. یکی از کتابداران مثال زدني در رشته كتابداري، دوست بيست و پنج ساله­ام، آقای سید ابراهیم عمرانی است که در دانشکده علوم دانشگاه تهران مشغول به کار بودند و امسال سال بازنشستگی ایشان است. به کسانی که تازه وارد رشته یا شغل کتابداری شده اند پیشنهاد می کنم زندگی حرفه ای ایشان را مطالعه کنند. خدمات و کار های ایشان را بررسی کنند. ما همانند آقای عمرانی در جامعه کم نداریم که هم عاشقانه کار می کنند و هم دلسوزانه در تمامي سنگرهائي كه به خدمت آنها نياز است حضور دارند. هميشه هم منافع مادي تعيين كننده نوع فعاليت نيست. مگر ايشان كم در خدمت اهداف انجمن كتابداري و اطلاع رساني ايران بودند بدون دريافت يك ريال حقوق. بنابراین عمکرد خالصانه و عاشقانه ما نشان می دهد که چقدر می توانیم موفق باشیم و چه چهره ای از خود را به يادگار در ذهن جامعه ترسیم کنیم.

دانشیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه الزهرا در ادامه اين گفتگو درخصوص اقدامات صورت گرفته برای تغییر نام رشته کتابداری گفت: عده ای در صحبت هایشان از این مسأله گله می کنند که اساتید و پیشکسوتان به فکر دانشجویان نیستند و به فکر تغییر نام نیستند. همه مي دانند كه از جمله کسانی که برای تغییر عنوان رشته پیشقدم شدند همين اساتيد و پيشكسوتان بودند. همين افراد با هدایت دانشجويان علاقمند دست به تحقيقاتي در اين خصوص زدند و در فعاليتهاي مختلف حرفه اي مانند عضويت در انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و يا کمیته کتابداری و اطلاع رسانی شوراي برنامه ريزي وزارت علوم در حال پيگيري مساله هستند. فراموش نکنیم که این اساتید و پیشکسوتان يك روز هم خودشان جوانانی بودند که در این رشته تحصیل می کردند و عليرغم عدم شناخت جامعه از رشته و فعاليت آنها، توهين ها و طعنه زدنهاي ديگران،  با تلاش خود چهره مناسبی را به جامعه نشان دادند.  مگر نه اينكه بيش از 200 رشته دانشگاهي در ايران داريم، آيا همه اين رشته ها توانسته اند چهره هاي شاخص و ماندگار خود را به جامعه معرفي كنند؟

دکتر رضایی در ادامه درخصوص نام های پیشنهادی جایگزین «کتابداری» افزود: اسامی مختلفی تا به حال اعلام شده از جمله: «مدیریت اطلاع رسانی»، «مدیریت اطلاعات»، «دانشورزي»، «دانش مداري»، «کتاب یاري» و.... عنوان نباید به نوعی باشد که مثلاً اگر مدیریت اطلاعات یا دانشورز انتخاب كرديم، مجبور باشیم به جامعه توضیح دهیم که چه کاره هستيم و در آخر هم با كلي سر و كله زدن و تشريح وظايف بگويند که فلاني همان کتابدار سابق است. تحقیقات و نظرات مختلفی از طرف اساتید، دانشجویان و پیشکسوتان ارائه شده است که امیدوارم روزی عنوان مناسب انتخاب شود. البته بنده با نام کتابدار راحت هستم و شخصا هیچ مشکلی با این نام ندارم و چون كتابدارم تحقير نشدم، اما تابع نظر جمع هستم، به آن احترام مي­گذارم و تمام تلاش خود را خواهم كرد به نظری که مورد توافق عموم جامعه است برسيم. باید عرض كنم كه راحتی بنده مربوط به سالهاي اخير و دوران تدريسم در این رشته نيست. بنده 29 سال پيش يعني در سال 1361 وقتي دانشجوي دوره كارشناسي بودم و دانشگاهها بدليل انقلاب فرهنگي تعطيل بودند وارد محيط کتابخانه و آرشيو شدم و بعنوان مدير كتابخانه و آرشيو صداي جمهوري اسلامي ايران مشغول به کار شدم و آن زمان هم راحت بودم. چون به كارم علاقمند بودم و تمام تلاشم را براي خوب كار كردن مي كردم. هرگز نگران از دست دادن شغل كتابدارانه خود نبودم. شاید پس از قبولي در اين رشته در سال 1356، یکی دو ترم طول كشيد تا با خودم كنار بيايم و عدم شناخت جامعه برايم آزاردهنده باشد، اما بعد از آن با نام کتابداری هیچ مشکلی نداشتم.

وی تصریح کرد: بسیاری از مدارس و دانشکده هایی که دارای اعتبار جهانی و بین المللی هستند هنوز با همان نام گذشته خود به فعاليت ادامه مي دهند. به طور مثال گروه یا دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه ایلینویز (University of Illinois) یکی از گروه های معتبر بین المللی است که بجاي تغيير نام، سعي كرده محتواي رشته را تغيير دهد. در كميته كتابداري و اطلاع رساني وزارت علوم هم اعضا تلاش مي­كنند با ايجاد رشته ها و گرايش­هاي مختلف به مرور زمان همين اتفاق بيافتد. مثال ديگري بزنم،  انجمن کتابداری آمریکا (American Library Association)  از گذشته تا به امروز عليرغم تاثير عميقي كه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشته های مختلف تحميل کرده است با همین نام در عرصه جهانی فعاليت مي كند و پا به پاي تحولات روزمره پيش مي­رود.

دکتر رضائي به کسانی که مأیوس هستند توصیه کرد: این تغییر و تحول باید از درونمان شروع شود و مطمئن باشیم که اگر از درون خودمان شروع کنیم با هر اسمی كه روي ما بگذارند، كتابدار، مدير اطلاعات، دانشورز، مهندس كتاب، اطلاع­رسان، مشاور اطلاعات و .... موفق هستيم و اگر خودمان، خودمان را قبول نداشته باشيم و حرمت نگه نداريم و خودمان را تحقير كنيم - که متأسفانه در بعضی از وبلاگ ها و نوشته ها به شدت دچار اين خود كم بيني شده ايم- نبايد از ديگران انتظار داشته باشيم كه حرمت ما را نگه دارند.  از قديم گفته اند كه حرمت امامزاده را متولي آن حفظ مي­كند.

وی در پايان گفت: آرزو می کنم روزی برسد که همه کتابداران با افتخار نام رشته خود را چه کتابداری و چه هر نام دیگری بر زبان بیاورند. همه كتابداران جوياي كار به شغل و آرمانهاي خود دست يابند و باز هم از طرف خودم و همکارانم در انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران تاكيد مي كنم كه آمادگی صد در صد داریم که در این قضیه مشارکت فعال داشته باشيم و انشاءالله روزي به نتیجه مطلوب خواهيم رسيد.

خبرنگار: خدیجه عروجی